တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများလူထုဖွံ့ဖြိုးရေးဆုံရပ်၏နောက်ခံသမိုင်းအကျဉ်း
၁။ မျှော်မှန်းချက်ပန်းတိုင်
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုအခြေခံသည့် ဒီမိုကရေစီကျသော ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို လူထုစွမ်းအားဖြင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပြီး စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကိုဖယ်ရှားကာ စစ်မှန်သောဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တည်ထောင်ရန်ဖြစ်သည်။
၂။ ပန်းတိုင်
ပြည်သူလူထုများမှ မိမိတို့၏ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ကိုယ်တိုင်စဉ်းစားဆုံးဖြတ်နိုင်သည့် စွမ်းရည်များ တိုးမြှင့်လာစေရန်နှင့် အခြေခံလူထုများပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရရှိရေး၊ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ရရှိရေးအပြင် ရေရှည်တည်တန့် ခိုင်မြဲသောဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးရရှိရန်။
ရည်ရွယ်ချက်များ
၁။ လူထုများကိုယ်တိုင်ဒေသန္တရရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုါ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်တတ်ရန်နှင့် အကောင်အထည်ဖေါ် စီမံခန့်ခွဲ သွားနိုင်ရန် လူထုစွမ်းရည်များမြှင့်တင်ခြင်း။
၂။ အောက်ခြေမှနေ၍အထက်သို့ဆန်တက်သည့် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးနည်းစနစ်ကိုချဉ်းကပ်အသုံးပြုပြီး လူထုကိုယ်တိုင်ပါဝင် အကောင် အထည်ဖေါ်သည့် လူထုလုံ့ဆော်စုစည်းလှုပ်ရှားခြင်း။
၃။ အခြေခံလူထုပိုင်ဆိုင်သည့်အခွင့်အရေး၊ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးအဆင့်ဆင့်တွင်ပူးပေါင်းပါဝင်သည့်အခွင့်အရေး နှင့် ရေရှည်တည်တန့်သည့် ရပ်ရွာဖွံ့ဖြိုးရေးလူထုကိုယ်ပိုင်ကိုယ်တိုင်စီမံခန့်ခွဲရေးများ အကျယ်တဝန်းလက်တွေ့ကျင့်သုံးလာရန် စည်းရုံးလုံ့ဆော်ခြင်း။
၄။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူမှုရေးအသိုင်းအဝန်းတိုးတက်ပြောင်းလဲလာစေရန် ဒေသခံလူထုများနှင့်လယ်သမားများ အစရှိသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများတိုးတက်ဖွဲ့စည်းလာရေး လူထုလုပ်ဆောင်မှုစွမ်းရည်မြှင့်တင်ခြင်း။
၅။ လယ်သမားအစုအဖွဲ့များ မြေယာပိုင်ဆိုင်ခွင့်နှင့်တရားဝင်မြေပိုင်လက်မှတ်ရှိလာရေး လုံ့ဆော်လှုပ်ရှားစည်းရုံးစုပေါင်းရယူခြင်း။
၆။ ဒေသခံလူထုအိုးအိမ်ရေမြေနှင့်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေမည့် မဟာဖွံ့ဖြိုးရေးစိမံကိန်းများရန်မှ ကာကွယ်ခြင်း။
၇။ နိုင်ငံတကာစုပေါင်းထောက်ပံ့မှုရရှိရေးစည်းရုံးလုံ့ဆော်ခြင်း။
လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးအခြေခံမူ (၃) ချက်
၁။ အခြေခံလူထုပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသည့်ဖွံ့ဖြိုးရေး
လူထုတွင်အမှန်တကယ်နှင့် ဥပဒေအရ၎င်းတို့၏ မျိုးဆက်အဆင့်ဆင့် လက်ဆင့်ကမ်းလာခဲ့သည့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များနှင့် အမွေအနစ်များအား ပိုင်ဆိုင်ခွင့်၊ အသုံးပြုခွင့်၊ စီမံပိုင်ခွင့်နှင့် ဆက်လက်ထိမ်းသိမ်းခွင့်ရှိရမည်။
၂။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည့်ဖွံ့ဖြိုးရေး
လူထုတွင် ၎င်းတို့နှင့်ပတ်သက်သည့် မည်သည့်ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ဆောင်မှု (သို့) စီမံကိန်းများအား လူထုကိုယ်ပိုင် လွတ်လပ်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်ပိုင်ခွင့်ရှိရမည်။ ထို့အပြင် သဘောတူညီမျှသည့် အကျိုးအမြတ်ကို ခံစားပိုင်ခွင့်လည်းရှိရမည်။ ရရှိထားသည့် သဘောတူညီမှုဖြင့် ဘဝ၏သက်ရှင်နေထိုင်ရေး လုံခြုံရေး အာမခံချက်အပြည့်အဝရရှိရမည်။
၃။ ရေရှည်တည်တန့်ခိုင်မြဲသည့်ဖွံ့ဖြိုးရေး
လူထုတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနစ်များထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုမရှိစေရန်၊ အနာဂတ်မျိုးဆက်သစ်အတွက် လိုအပ်ချက်များကို လျှော့နည်း ထိခိုက်မှုမရှိစေရန် နှင့် လက်ရှိလိုအပ်ချက်များကိုလည်းဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရမည်။
လုပ်ငန်းစဉ်ကဏ္ဍများ
- လူထုနှင့်ကိုက်ညီသည့် မူဝါဒအကြံပြုချက်မူကြမ်းထွက်ပေါ်လာရေး အစပြုလှုပ်ရှားခြင်း။
- ဓလေ့ထုံးတမ်းမြေယာမူဝါဒအကြံပြုချက်မူကြမ်း။
- ဌာနေတိုင်းရင်းသား ဒေသခံလူထု ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်း သစ်တော ဆိုင်ရာ မူဝါဒအကြံပြုချက်များ (အကြမ်း)
- စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအစီအစဉ် (မူဝါဒလုပ်ငန်းစဉ်)
- စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုအခွင့်အရေး တရားဝင်ဥပဒေစာတမ်း။
- သတ္တုတွင်းဆိုင်ရာမူဝါဒအကြံပြုချက်မူကြမ်း။
- လူထုလုပ်နိုင်စွမ်းနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာမြှင့်တင်ခြင်း။
- လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးစွမ်းရည်မြှင့်သင်တန်းများ။
- ဓလေ့ထုံးတမ်းမြေယာစီမံခန့်ခွဲရေးလက်တွေ့ကျင့်သုံးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သင်တန်း နှင့် အလုပ်ရုံဆွေးနွေးခြင်း နှင့် နှီးနှောဖလှယ်လူထုညီလာခံကျင်းပခြင်း။
- မြေယာအခွင့်အရေး မြေယာအသုံးချခြင်းမူဝါဒ မြေယာဥပဒေ ဗစုသုတအသိပညာ မြှင့်တင်ပေးခြင်း။
- တောင်သူလယ်သမားအခွင့်အရေး နှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းခွင်အတွေ့အကြေုံဖလှယ် ခြင်း စိုက်ပျိုးရေးမူဝါဒ အမြင်ဖွင့်ဖလှယ်ခြင်း သင်တန်းနှင့်အခုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ခြင်း။
- ဒေသန္တရရပ်ရွာလူထုဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းစုစည်းတည်ဆောက်ခြင်း။
လူထုဖွံ့ဖြိုးရေး ဆရာဖြစ်သင်တန်း နှင့် ဆင့်ပွားသင်တန်းများပြုလုပ်ခြင်း။
- စည်းရုံးလုံ့ဆော်ခြင်းလှုပ်ရှားမှု
- သုတေသနပြုခြင်း၊ အချက်အလက်ကောက်ယူခြင်း နှင့် ဗွီဒီယိုမှတ်တမ်းတင်ခြင်း။
- အစီရင်ခံစာအုပ် လက်ကမ်းစာစောင် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေဖြန့်ချိခြင်း။
- ကာလဒေသနှင့်ကိုက်ညီသည့်လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးသင်ရိုးညွန်းတမ်းပြင်ဆင်ဖြည့်စွပ်ခြင်း။
- ဝိုက်ဆိုဒ်စာမျက်နှာဖြင့် အွန်လိုင်းပေါ်တွင်တင်ပြခြင်း။
- ကွန်ယက်တည်ဆောက်ခြင်း။
- လူထုစုစည်းရျွှေ့လျှားရေးစည်းရုံးလုံ့ဆော်ခြင်း။
တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများလူထုဖွံ့ဖြိုးရေးဆုံရပ်
တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများလူထုဖွံ့ဖြိုးရေးဆုံရပ်မြန်မာနိုင်ငံသည် ဇူလှိုင်လ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော (၆) ကြိမ်မြောက် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေး ညီလာခံတွင် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖေါ်နေသော ကချင် ကရင် ကရင်နီ ချင်း မွန် ရှမ်း အဖွဲ့တို့စုစည်း ပူးပေါင်းတည် ထောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် ရခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားများနှင့်လူငယ်များကွန်ကရက် ပူးပေါင်းပါဝင်လာပြီး အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာ ပါသည်။ လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းလုပ်ဆိုင်နေသည့် မတူကွဲပြားသောတိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများ အတူတကွပူးပေါင်းလျှက် တူညီသော မျှော်မှန်းချက်ပန်းတိုင် နှင့် လူထုဖွံ့ဖြိုးရေးမူ (၃) ရပ် ချမှတ်ပြီး ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်လာခဲ့ကြသည်။ ဆုံရပ်၏ဖွဲ့စည်းပုံနှင့်အညီ အလုပ်အမှု ဆောက်ကော်မတီဖြင့် (၂) နှစ်တကြိမ်ညီလာခံတွင် ဒီမိုကရက်တစ်မဲပေးရျွှေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီး အောက်ပါအတိုင်းအဖွဲ့ဝင်အဖွဲ့အစည်း များ၏ကိုယ်စားလှယ်များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားပါသည် –
လူထုလုပ်နိုင်စွမ်း နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာမြှင့်တင်ခြင်း။
(၁) ကချင်ဖွံ့ဖြိုးရေးကွန်ယက်အဖွဲ့
(၂) ကရင်ကယ်ဆယ်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးရုံး
(၃) ကရင်နီလူမှုဖူလုံရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပင်မ
(၄) မွန်ကယ်ဆယ်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မတီ
(၅) ချင်းလူထုဖွံ့ဖြိုးရေးကွန်ယက်
(၆) ရာခိုင်ပြည်လုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားများနှင့်လူငယ်များကွန်ကရက်
(၇) ရှမ်းသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အဖွဲ့
အကြံပေးဘုတ်အဖွဲ့
(၁) ခူထဲဘူး — ကရင်နီ
(၂) ဒူဝါးအောင်ဝါ — ကချင်
(၃) စောထူးကလိ — ကရင်
(၄)စောနေသာပလေး — ကရင်
အလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီ
(၁) စောဖိုးချို — ဥက္ကဌ — ကရင်
(၂) ဆလိုင်းဆီးမွန် — ဒုဥက္ကဌ — ချင်း
(၃) စိုင်းခေးဆိုင် — အတွင်းရေးမှုး — ရှမ်း
(၄) သီရိရီးမြာ — အဖွဲ့ဝင် — ကရင်နီ
(၅) ဘရန်ဆိုင်း — အဖွဲ့ဝင် — ကချင်
(၆) ခိုင်တင်ဦး — အဖွဲ့ဝင် — ရခိုင်
(၇) နိုင်ရွှေသိန်း — အဖွဲ့ဝင် — မွန်
ဆုံရပ်လှုပ်ရှားမှုကော်မတီ
(၁) စောအိုဆေး — အဖွဲ့ဝင် — ကရင်
(၂) မိကစ်ထော — အဖွဲ့ဝင် — မွန်
(၃) ကိုင်လော့ဒ် — အဖွဲ့ဝင် — ကချင်
(၄) ဆလိုင်းကျော်အောင် — အဖွဲ့ဝင် — ချင်း
(၅) စိုးသန္တာ — အဖွဲ့ဝင် — ရခိုင်
(၆) နန်းဖောင်းတိပ့် — အဖွဲ့ဝင် — ရှမ်း
(၇) နယ်းမိုး — အဖွဲ့ဝင် — ကရင်နီ
ရုံးလုပ်ငန်းကော်မတီ
(၁) စိုင်းခေးဆိုင် — တာဝန်ခံ (ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်အတွင်းရေးမှုး) — ရှမ်း
(၂) ခူရီးရယ် — စာရေး ဓလေ့ထုံးတမ်းမြေယာပရိုကရမ် — ကရင်နီ
(၃) နန်းဖောင်းတိပ့် — စာရေး လူထုလုံ့ဆော်ရေးပရိုကရမ် — ရှမ်း
(၄) ဂျူးနီဆန်း — ငွေစာရင်း — ချင်း
(၅) ခမွန်း — အချိန်ပိုင်း ဓလေ့ထုံးတမ်းမြေယာ စည်းရုံးလုံ့ဆော်ရေး — မွန်
(၆) နန်းငေါဝ်းဆိုင် — အချိန်ပိုင်း မီဒီယာ ဝိက်ဆိုဒ် စာမျက်နှာများ စုစည်းတင်ပြခြင်း — ရှမ်း